Czyżewski Tytus

Czyżewski, Tytus (ur. 1880 Przyszowa k. Limanowej, zm. 1945 Kraków).
Malarz, poeta, krytyk artystyczny, członek założyciel ugrupowania Formiści (początkowo Ekspresjoniści Polscy).
Studia artystyczne odbywał w krakowskiej ASP w latach 1902-07 pod kierunkiem J. Mehoffera, J. Unierzyskiego i L. Wyczółkowskiego. Przebywał następnie w Paryżu w latach 1907-09, 1910-12 oraz 1922-30.
Prace malarskie Czyżewskiego z okresu przed I wojną światową miały charakter postimpresjonistyczny z silnym piętnem wpływów Cezanea. W 1915 podjął próby przełamania koncepcji obrazu jako dwuwymiarowego płótna, tworząc obrazy wielopłaszczyznowe z drewna i dykty. Prace powstałe w okresie formistycznym, w latach 1917-22, cechuje dyscyplina formalna, czerpiąca z doświadczeń kubizmu francuskiego, sztuki ludowej, a zwłaszcza malowideł podhalańskich, swoisty antyestetyzm i nierzadko pierwiastek dadaistyczny czy nawet surrealistyczny. W obrazach z lat 1926-30 dochodzi szczególnie do głosu jego zamiłowanie do pastiszu i groteski, ciemna tonacja ustępuje miejsca barwom jaskrawym i kontrastowym. Duży wpływ na malarstwo Czyżewskiego w tym okresie miały jego podróże do Francji, Włoch i Hiszpanii, w czasie których zetknął się z krajobrazem pełnym światła i kolorów oraz z nie znanymi sobie bezpośrednio dziełami sztuki. W latach trzydziestych zajmowały artystę poszukiwania kolorystyczne, dające jednak inne efekty niż u kapistów. Zwaloryzowany kolor w jego obrazach wyraźnie kształtował formę, której kontur określała kapryśna choć wyraźna linia. Na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych nastąpiło wyciszenie walorów, barwy stały się bardziej świetliste i opalizujące.
W latach 1917-39 działał również jako wszechstronny krytyk artystyczny, publikując recenzje i korespondencje w licznych czasopismach krakowskich i warszawskich.

Madonna z dzieciątkiem, 1909
olej, płótno, 73 x 60 cm;
sygnowany: l.d. Tytus | Czyżewski;
Muzeum Sztuki w Łodzi;

 


Portret Marii Prohaska, 1923
olej, płótno, 55 x 37,5 cm;
sygnowany: l.g. Pani Muszce P. | Tytus Czyżewski | Paris | 923;
Muzeum Narodowe w Warszawie;

 


Pejzaż z Cagnes
olej, płótno, 54 x 74,5 cm;
sygnowany: l.d. Tytus | Czyżewski;
Muzeum Narodowe w Warszawie;

 


Portret Magdaleny z Mańkowskich Potworowskiej, 1935
olej, płótno, 82 x 64 cm;
sygnowany: l.d. Tytus | Czyżewski;
Muzeum Narodowe w Krakowie;

 


Arab na koniu
olej, płótno, 98 x 79 cm;
sygnowany: l.d. Tytus | Czyżewski;
własność prywatna;