Gierymski, Maksymilian (ur. 1846 Warszawa, zm. 1874 Bad Reichenhall w Bawarii).
Maksymilian Gierymski – starszy brat Aleksandra Gierymskiego – był jednym z najwybitniejszych malarzy polskich działających w drugiej połowie XIX w., a jego twórczość, choć zamknięta wąskimi ramami czasu, zaważyła na dalszym rozwoju polskiego malarstwa. Uczestnik powstania styczniowego, po krótkim okresie nauki w Warszawskiej Klasie Rysunkowej wyjechał w 1867 r. na dalsze studia do Monachium. Już z końcem 1868 r. otworzył własną pracownię. Z Monachium jeździł do Włoch, do Meranu i Bad Reichenhall. Głównym motywem obrazów artysty był pejzaż, traktowany jako samodzielny motyw malarski, lub jako tło do postaci. Malował oddziały i patrole powstańców, przemierzających równinne krajobrazy Mazowsza; malował sceny z małych polskich miasteczek. Uznanie krytyki europejskiej przyniosły mu sceny z polowań z konnymi myśliwymi w rokokowych strojach. Obrazy Gierymskiego pozbawione warstwy anegdotycznej, ale pełne prawdy i harmonii, były wzorem dla współczesnych mu polskich malarzy realistów.
Maksymilian Gierymski – starszy brat Aleksandra Gierymskiego – był jednym z najwybitniejszych malarzy polskich działających w drugiej połowie XIX w., a jego twórczość, choć zamknięta wąskimi ramami czasu, zaważyła na dalszym rozwoju polskiego malarstwa. Uczestnik powstania styczniowego, po krótkim okresie nauki w Warszawskiej Klasie Rysunkowej wyjechał w 1867 r. na dalsze studia do Monachium. Już z końcem 1868 r. otworzył własną pracownię. Z Monachium jeździł do Włoch, do Meranu i Bad Reichenhall. Głównym motywem obrazów artysty był pejzaż, traktowany jako samodzielny motyw malarski, lub jako tło do postaci. Malował oddziały i patrole powstańców, przemierzających równinne krajobrazy Mazowsza; malował sceny z małych polskich miasteczek. Uznanie krytyki europejskiej przyniosły mu sceny z polowań z konnymi myśliwymi w rokokowych strojach. Obrazy Gierymskiego pozbawione warstwy anegdotycznej, ale pełne prawdy i harmonii, były wzorem dla współczesnych mu polskich malarzy realistów.
Pikieta powstańcza (Patrol powstańczy)
sygnowany l.d.: M.Gierymski;
Muzeum narodowe w Warszawie;
sygnowany l.d.: M.Gierymski;
Muzeum narodowe w Warszawie;
Obraz ten, o niezwykłych w polskim malarstwie walorach kolorystycznych, wysmakowany w szarościach, błękitach i złocie, jest jednym z najbardziej polskich obrazów w całej naszej sztuce.
Scena wyjęta z codzienności powstania styczniowego (1863) – patrol zasięgający języka od przechodnia- włóczęgi na polnej drodze – jest jak gdyby syntezą sytuacji polskiej w ogóle. Zagubienie pośród piaszczystej, pustej okolicy, pełne niepewności czekanie odzewu na oddany wystrzał, szukanie swoich i wypytywanie o wroga, wszystko to nosi na sobie piętno jakiejś absurdalności, beznadziejnego kręcenia się w miejscu, niemożności wyjścia z zaklętego kręgu. Jest to już nieomal nieświadoma akceptacja finału Wesela Stanisława Wyspiańskiego.
Scena wyjęta z codzienności powstania styczniowego (1863) – patrol zasięgający języka od przechodnia- włóczęgi na polnej drodze – jest jak gdyby syntezą sytuacji polskiej w ogóle. Zagubienie pośród piaszczystej, pustej okolicy, pełne niepewności czekanie odzewu na oddany wystrzał, szukanie swoich i wypytywanie o wroga, wszystko to nosi na sobie piętno jakiejś absurdalności, beznadziejnego kręcenia się w miejscu, niemożności wyjścia z zaklętego kręgu. Jest to już nieomal nieświadoma akceptacja finału Wesela Stanisława Wyspiańskiego.
Rekonesans huzarów austriackich, 1869
olej, płótno, 31 x 43 cm;
sygnowany p.d.: M.Gierymski;
z katalogu Domu Aukcyjnego AGRA-ART;
olej, płótno, 31 x 43 cm;
sygnowany p.d.: M.Gierymski;
z katalogu Domu Aukcyjnego AGRA-ART;
Obraz wymieniony był w literaturze także jako: Huzarzy austriaccy na flankierach, Huzarzy na forpoczcie, Patrol ułanów austriackich, Patrol honwedów węgierskich, Husaren auf Vorposten. Wystawiony przez Gierymskiego na międzynarodowej wystawie w Wiedniu na przełomie 1869 i 1870 roku, został następnie zakupiony z funduszu cesarza Franciszka Józefa i był własnością arcyksiężnej Gizeli bawarskiej. Wystawiony w roku 1932 wraz z resztą jej zbiorów na licytacji w Berlinie, nabyty przez warszawskiego antykwariusza A. Gutnajera przeszedł następnie do polskich zbiorów prywatnych.
Potyczka z Tatarami
Muzeum Sztuki w Łodzi;
Muzeum Sztuki w Łodzi;
Niosące pożogę i śmierć najazdy Tatarów były przez wieki postrachem ludności zamieszkującej kresowe ziemie dawnej Rzeczypospolitej. Tatarskie hordy spustoszyły spory szmat Polski w wieku XIII, dochodząc aż pod Legnicę i zagrażając poważnie zachodniej Europie. Rycerstwo polskie brało później nie raz na nich odwet (m.in. pod Wiśniowcem w roku 1514).
Adiutant sztabowy z roku 1831, 1870
olej;
Muzeum Narodowe w Warszawie;
olej;
Muzeum Narodowe w Warszawie;
