Malarstwo – Manieryzm i barok.
Prosty i pełen ograniczających kanonów renesans w początkach XVI wieku zaczął stopniowo przekształcać się w bardziej swobodny i pełniejszy w formie styl pierwotnie manieryzm (1510-1590), a w końcu tego wieku w barok (1590-1680).
Manieryzm to styl charakteryzujący się doskonałością formalną i techniczną, wykwintnością i swobodą formy, brakiem realistycznego naśladownictwa natury, eksperymentowaniem z perspektywą. Twórcy tego okresu zerwali z czytelnymi kanonami renesansowej kompozycji, a na obrazach zaczęły pojawiać się nagromadzone jakby stłoczone grupy postaci, często przedstawiane w nierealnej kolorystyce. Dzieła odwoływały się do alegorycznych postaci i zawiłej symboliki.
Manieryzm w ślad za przemijającym renesansem najpierw pojawił się we Włoszech i szybko rozpowszechnił się w Europie .
Manieryzm trafiła w Polsce na podatny grunt kultury szlachecko-sarmackiej pozwalając na miarę ówczesnego bogactwa i powstających fortun magnackich dodawać blichtru i splendoru siedzibom szlacheckim. Jego najsilniejszy rozwój przypada na koniec XVI i pierwszą połowę XVII wieku.
Główni przedstawiciele manieryzmu:
Agnolo Bronzino
Parmigianino
Tintoretto
El Greco
Barok panujący od końca XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku obejmował wszystkie przejawy działalności artystycznej. Wyrósł na gruncie renesansu i manieryzmu. W XVIII wieku najpierw przeszedł w rokoko, a następnie w klasycyzm w sztuce i oświeceniu w nauce. U podstaw nowego stylu leżał sprzeciw wobec renesansowego klasycyzmu, głęboka religijność i mistycyzm.
Najważniejszymi cechami stało się bogactwo środków, silny kontrast, ruch i patos w ekspresyjnej i teatralnej formie. Charakterystyczny koloryt i światło wydobywające najważniejsze elementy obrazu pozwalały na bardzo silne oddziaływanie emocjonalne na odbiorcę. Na obrazach najczęściej pojawiały się sceny o tematyce religijnej, mitologicznej, alegorycznej, historycznej, a także pejzaże, sceny rodzajowe i martwe natury.
Główni przedstawiciele baroku:
Tycjan
Paolo Veronese
Caravaggio
Pietro da Cortona
Domenichino
Artemisia Gentileschi
Luca Giordano
Guercino
Giovanni Battista Piazzetta
Andrea Pozzo
Guido Reni
Giovanni Battista Tiepolo
Diego Velázquez
Bartolomé Esteban Murillo
José de Ribera
Juan de Valdés Leal
Francisco de Zurbarán
Rubens
Antoon van Dyck
Jacob Jordaens
Rembrandta
Fransa Hals
Jana Vermeer