Matejko, Jan: Preek van de klacht
Preek van de klacht, 1864
olie-, canvas, 224 x 397 cm;
Nationaal Museum in Warschau
olie-, canvas, 224 x 397 cm;
Nationaal Museum in Warschau
“Geen enkele paal heeft zoiets geschilderd” – schreef Fr. Klachtenpreek een van de critici (Stanislaw Tarnowski). substantieel, in dit werk van een amper 26-jarige kunstenaar werd zijn eigenaardigheid volledig onthuld, bijna ongehoord bij andere historische schilders, een besef van geschiedenis als een wreed mechanisme van oorzaken, gevolgen en effecten; een constant draaiend tragisch wiel, die naties verheft en vernietigt tot het niets.
Matejko schilderde een beeld dat niet zozeer historisch was, wat historisch?, gaf een diepgaande analyse van gebeurtenissen in het verleden en hun impact op volgende gebeurtenissen.
In het prachtige schip van de Wawel-kathedraal, de jezuïetenprediker Piotr Skarga (1536-1612) voorspelt het publiek (m.in. Koning Sigismund III Vasa) toekomstige nationale tegenslagen. In het midden een groep van drie aristocraten met Mikołaj Zebrzydowski – organisator van de opstand tegen de koning – op de voorgrond.
Zij en hun soortgenoten, verdedigers van het onbegrepene “gouden vrijheid” zij waren de daders van de meer en meer onvermijdelijke ondergang van Polen.
“Je zult niet alleen zonder een meester zijn […] maar ook zonder vaderland en koninkrijk, overal ellendige ballingen, veracht, arme zwervers […]” – schreef Piotr Skarga in een van zijn eigen – nooit geleverd in deze vorm – Sejm preken.
Geschilderd door Jan Matejko twee jaar later Rejtanie de drie rebellen zullen veranderen in drie nationale verraders, en in de derde schakel van dit pijnlijke drieluik, Krap Polen, schilderij gemaakt in het jaar 1863, de plaats van de verraders zal worden ingenomen door de tsaristische folteraars die de tot slaaf gemaakte natie geketend hebben, en het waardige interieur van de Wawel-tempel zal in een ruïne veranderen, de kerk doordrenkt met bloed.
Matejko schilderde een beeld dat niet zozeer historisch was, wat historisch?, gaf een diepgaande analyse van gebeurtenissen in het verleden en hun impact op volgende gebeurtenissen.
In het prachtige schip van de Wawel-kathedraal, de jezuïetenprediker Piotr Skarga (1536-1612) voorspelt het publiek (m.in. Koning Sigismund III Vasa) toekomstige nationale tegenslagen. In het midden een groep van drie aristocraten met Mikołaj Zebrzydowski – organisator van de opstand tegen de koning – op de voorgrond.
Zij en hun soortgenoten, verdedigers van het onbegrepene “gouden vrijheid” zij waren de daders van de meer en meer onvermijdelijke ondergang van Polen.
“Je zult niet alleen zonder een meester zijn […] maar ook zonder vaderland en koninkrijk, overal ellendige ballingen, veracht, arme zwervers […]” – schreef Piotr Skarga in een van zijn eigen – nooit geleverd in deze vorm – Sejm preken.
Geschilderd door Jan Matejko twee jaar later Rejtanie de drie rebellen zullen veranderen in drie nationale verraders, en in de derde schakel van dit pijnlijke drieluik, Krap Polen, schilderij gemaakt in het jaar 1863, de plaats van de verraders zal worden ingenomen door de tsaristische folteraars die de tot slaaf gemaakte natie geketend hebben, en het waardige interieur van de Wawel-tempel zal in een ruïne veranderen, de kerk doordrenkt met bloed.