Muzyka w Austrii
Muzyka, a w szczególności muzyka klasyczna, jest tą dziedziną sztuki, z której Austria słynie najbardziej. Już w XII w. Wiedeń znany był na całym świecie z występów minezingerów i innych wędrownych muzyków. W 1498 r. Maksymilian I przeniósł orkiestrę dworską z Innsbrucku do stolicy.
W XVIII i XIX w. ściągali tu – głównie do Wiednia – kompozytorzy z całej Europy, którzy mogli liczyć na patronat Habsburgów. W istocie wielu członków tej dynastii mogło się pochwalić rozwiniętymi zdolnościami muzycznymi: Leopold I był kompozytorem, Karol VI skrzypkiem, Maria Teresa grała na kontrabasie, a Józef II na klawesynie i wiolonczeli. Najwięksi muzycy właśnie w Austrii tworzyli i rozwijali liczne formy muzyki klasycznej, jak symfonie, koncerty, sonaty, opery i operetki.
W miarę upływu czasu romans Austrii z muzyką nic nie stracił ze swej żarliwości. Po każdej ze światowych wojen, gdy ludzie z wielką trudnością wiązali koniec z końcem, zawsze znajdowały się jakieś pieniądze na kontynuowanie przedstawień w Operze Państwowej [Staatsoper]. Odbywające się w Austrii festiwale muzyczne, w tym festiwale w Salzburgu i w Bregencji, należą do najważniejszych wydarzeń w kalendarzu każdego miłośnika muzyki klasycznej.
Christoph Willibald von Gluck – Opera narodziła się we Włoszech około 1600 r. Głównym reformatorem tego gatunku muzycznego był Christoph Willibald Gluck (1714-1787), który osiadł w Wiedniu w 1751 r. Nadał on utworom operowym bardziej dramatyczny wymiar (jak w Orfeuszu i Eurydyce czy w Alceście), a jego praca otworzyła nowe możliwości przed przyszłymi pokoleniami kompozytorów.
Józef Haydn – Ten znakomity kompozytor (1732-1809) był najważniejszą postacią XVIII-wiecznego świata muzyki. Uznaje się go powszechnie za twórcę klasycyzmu wiedeńskiego, choć na ten zaszczytny tytuł musiał on sobie ciężko zapracować.
Urodzony w Rohrau w Dolnej Austrii, swoją muzyczną karierę Haydn rozpoczął już w wieku 6 lat, kiedy opuścił rodzinny dom i zamieszkał ze swoim kuzynem, który prowadził chór w pobliskim Hainburgu. W wieku 8 lat został chórzystą w wiedeńskiej katedrze św. Stefana, trudniąc się tym zajęciem do 17 roku życia, kiedy to zupełnie stracił głos. Wyrzucony z chóru, musiał zarabiać na życie jako niezależny muzyk, a ponieważ nie miał teoretycznego wykształcenia muzycznego, intensywnie studiował prace innych twórców (w szczególności Bacha), by rozwinąć własne umiejętności jako kompozytor. Stabilizację finansową Haydn osiągnął dopiero w 1761 r., kiedy otrzymał posadę dyrygenta (Kappel-meister) u rodziny Esterhazych w Eisenstadt w prowincji Burgenland.
W 1760 r. Józef poślubił Marię Annę Keller, jednak ten bezdzietny związek nie należał do szczęśliwych – prawdziwą miłością kompozytora była bowiem siostra Marii, Teresa, która wybrała życie w klasztorze. Żona nie podzielała miłości Haydna do muzyki, lekceważąc ją do tego stopnia, iż rękopisów męża używała do wyściełania form do ciasta. W ciągu swego życia Haydn skomponował 19 oper i operetek, 107 symfonii, 62 sonaty fortepianowe, 68 utworów na kwartet smyczkowy oraz 43 na trio fortepianowe. Do jego najsłynniejszych utworów należą dwa wielkie oratoria: Stworzenie świata (1798 r.) i Pory roku (1801 r.) oraz Symfonia nr 102.
Nowa Szkoła Wiedeńska
Sława Wiednia jako centrum muzyki przetrwała do początków XX w. Przełomowe znaczenie miały rewolucyjne dokonania Arnolda Schonberga (1874-1951), twórcy tzw. wiedeńskiej szkoły dodekafonicznej, który rozwinął teorię kompozycji w skali 12-tonowej. Już w kilku swoich wczesnych dziełach, np. Utworze na fortepian op. 11 z 1909 r., całkowicie wykroczył poza granice toniczności. Schónberg był bez wątpienia kluczową postacią w teorii muzyki, ale pomimo tego jego muzyka nigdy nie cieszyła się popularnością wśród szerszej publiczności. Wielu wiedeńczyków chciałoby wręcz jak najszybciej zapomnieć o fakcie, że spośród wszystkich wielkich kompozytorów związanych z ich ukochanym miastem jedynie Schónberg i Schubert przyszli w nim na świat.
Do najświetniejszych uczniów Schonberga należeli Alban Berg (1885-1935) i Anton von Webern (1883-1945), obydwaj twórczo rozwijający technikę dodekafonii.
Muzyka współczesna
W wiedeńskich winiarniach (Heuńgen) przetrwała oryginalna tradycja muzyczna, w której dominują bardzo sentymentalne piosenki, znane jako Schrammelmusik, śpiewane zazwyczaj z akompaniamentem skrzypiec, akordeonu, gitary i klarnetu. W regionach alpejskich sporą popularnością cieszy się muzyka ludowa [Volksmusik), bazująca na tradycyjnych melodiach.
Na polu rocka i muzyki pop Austria pozostała nieco w tyle (nie licząc krótkotrwałych osiągnięć kompozytora Fal-co, który zginął w wypadku samochodowym w 1998 r.), chociaż i Wiedeń, i Graz wyróżniają się świetnymi scenami jazzowymi, a w stolicy mieszkał Joe Zawinul z zespołu Weather Report.
Dzisiaj orkiestry symfoniczne, takie jak Wiedeńscy Filharmonicy, cieszą się światową sławą, a austriackie instytucje muzyczne – Wiedeński Chór Chłopięcy, Staatsoper (Opera Państwowa), Musikverein (Towarzystwo Muzyczne) czy Konzerthaus (Dom Koncertowy) -nie mają sobie równych. Oprócz Wiednia znanymi ośrodkami muzycznymi są Salzburg i Graz. W tych trzech miastach odbywają się także doroczne sławne festiwale muzyczne. Linz ma swój Międzynarodowy Festiwal Brucknerowski, Schwarzenberg w Vorarlbergu swoje Schubertiady (Festiwal Schuberta), a Innsbruck Koncerty Muzyki Dawnej. Festiwal w Bregencji przyciąga publiczność m.in. usytuowaniem większości koncertów w malowniczej scenerii Jeziora Bodeńskiego. Uczestnictwo w jednym z tych festiwali powinno stać się nieodłączną częścią podróży po Austrii.